2025.5.13 Gevelontwerpen Lijstgevels XIX
Gevelontwerpen in beschermd stadsgezicht
Panden in binnensteden zijn van oudsher een combinatie van wonen en werken. Onder invloed van het ontstaan van de consumentenmaatschappij is in de loop van de negentiende eeuw een rol weggelegd voor de transparante winkelpui als etalage. Recent is deze ontwikkeling omgedraaid. In mindere mate is de winkelruimte en/of etalage van belang. Afhankelijk van de locatie veranderen winkels in woningen met veranderende wensen voor de gevel.
Opdrachtgever: Particulier
Status: Beschermd Stadsgezicht
Bouwhistorie / object: Vermoedelijke Middeleeuwse stadswoningen met een negentiende-eeuwse lijstgevel
Gevelontwikkeling
Het ontwerpen voor de gevel aan deze samengevoegde twee panden start met een onderzoek naar de gevelontwikkeling. De oudste bekende gevel dateren uit de vroege twintigste eeuw en zijn zo mogelijk van oorsprong onderdeel van de lijstgevels van het pand. Deze beide lijstgevels dateren vrijwel zeker uit de negentiende eeuw en zijn een recente toevoeging aan een vermoedelijk veel oudere middeleeuwse structuur van het pand.
lijst·ge·vel
(de; m)
1
Gevel die wordt beëindigd door een over de gehele breedte doorgaande kroonlijst
Bron: Haslinghuis – Janse
kroon·lijst
(de; m/v)
1
De bovenste uitspringende lijst van het hoofdgestel van de klassiek ordonnanties, en naar hun modulus geleed. In vrijere toepassing elke enigszins uitdrukkelijke geprofileerde of geornamenteerde dekkende lijst boven langs een muur of ander belangrijk bouwdeel (venster, portiek, lambrizering)… …In noordelijker streken maken sinds midden VXII en vooral in XVIII en XIX de gevels met toppen gaandeweg plaats voor gevel met een rechte, gebogen of verhoogde kroonlijst.
Bron: Haslinghuis – Janse
Ontwerpen = Herinterpreteren
De contouren van de bestaande situatie maken een directe reconstructie niet mogelijk. Binnen de bestaande openingen worden herinterpretaties gemaakt voor een pui uit begin van de twintigste eeuw (links) en een meer vrije interpretatie van een kozijntype met bovenlicht waar de hoofdvorm dit logischerwijs toelaat. Het kleurschema van de panden verandert. Het linker pand krijgt een hardere witte gevel uitstraling met donkere gearticuleerde kozijnen waardoor de horizontale en verticale raamroeden beter uitkomen. De rechtergevel krijgt een meer eigentijds ton-sur-ton kleurpallet in geel en warmgrijs geïnspireerd op de natuursteenimitatie in het gevelstucwerk en passende bij de vrijere gevelinterpretatie.
“De commissie is zeer positief hoe de pui is ontworpen en is uitgewerkt, complimenten hierover.”
Monumentencommissie gemeente ‘s-Hertogenbosch